سیاست پولی و نقش بانک مرکزی
|
بیشتر کشورها
با سیستم بالغ اقتصادی دارای نوعی بانک مرکزی به عنوان مرجعی که به مسائل مالی کشور
می پردازد هستند. در حالی که وظایف و کارایی های خاص ممکن است متفاوت باشد ، وظایف
اصلی اکثر بانک های مرکزی را می توان به شرح زیر خلاصه کرد :
[1]
اجرای سیاست های پولی
که باعث رشد پایدار و اشتغال می شود
ارتقاء ثبات سیستم
مالی کشور
مدیریت تولید و توزیع
ارز کشور
در این مقاله ، اصطلاح "بانک مرکزی" نشان دهنده هر نهادی می باشد که این وظایف را
انجام می دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مسئولیت های خاص بانک های مرکزی ،
لطفا به سری مقالات کشورها / مناطق زیر مراجعه کنید :
بانک مرکزی اتحادیه اروپا
انگلستان (بانک مرکزی انگلیس)
ایالات متحده آمریکا (سیستم فدرال رزرو)
کانادا (بانک کانادا)
سوئیس (بانک ملی سوئیس)
ژاپن (بانک مرکزی ژاپن)
استرالیا (بانک مرکزی
استرالیا)
سیاستگذاریهای مالی و پولی |
اصطلاحات سیاست مالی و سیاست پولی اغلب به جای یکدیگر
مورد استفاده قرار می گیرند، اما این اصطلاحات پیامدهای متفاوتی دارند و باید وجه
تمایز آنها مشخص شود. سیاست مالی جهت اقتصادی می باشد که دولت با توجه به مالیات ،
هزینه و وام آن را دنبال می کند. فقط بدنه دولت توانایی بالا بردن درآمد از طریق
مالیات را دارد، اما در عوض ، شهروندان از دولت انتظار دارند تا درآمد مالیاتی را
صرف ارائه خدمات به شهروندان خود کند. [2]
سیاست های پولی از سوی دیگر ، مجموعه ای از اقدامات دولتی -- معمولا از طریق نوعی
بانک مرکزی – می باشد که اقتصاد را تحت تاثیر قرار می دهد. دولت چندین گزینه در
اختیار خود دارد و بسته به آخرین نگرانی ها در مورد تورم، بیشترین تمرکز را بر روی
ایجاد نرخ بهره کوتاه مدت اعمال می کند. بانک مرکزی با تحت تاثیر قرار دادن تقاضا
برای ارز از طریق نرخ های بهره ، در جهت حفظ محیط مساعد برای رشد اقتصادی و همچنین
حفظ ارزش پول تلاش می کند. [3]
استقلال بانک مرکزی
|
به طور ساده برای اکثر اقتصادهای جهان، بانک مرکزی یکی
دیگر از شعبه های اداری تحت اختیار مستقیم و کنترل دولت است. با این حال ، بسیاری
از کارشناسان استدلال می کنند که این سازوکار برای اجرای سیاست های پولی (یعنی نقش
یک بانک مرکزی) تحت کنترل مستقیم کسانی که مسئول اختیار سیاست مالی کشور (به عنوان
مثال نقش دولت) هستند یک سازوکار ایده آل نمی باشد. البته نگرانی این است که، سیاست
مداران -- در پیشنهاد برای تضمین انتخاب مجدد و یا دور کردن پوشش خبری منفی -- ممکن
تصمیماتی اتخاذ کنند که در جهت بهترین منافع بلند مدت کشور نباشند.
واقعیت امر این است که گاهی اوقات لازم می باشد که برای رونق اقتصادی تصمیمات غیر
معمول گرفته شود. به همین دلیل ، بدنه غیر منتخبی ، که به طور مستقل مسئول اجرا است
اما به طور کامل به مجلس منتخب پاسخگو می باشد ، توسط بسیاری از اقتصاددانان به
عنوان موثر ترین روش برای مدیریت اهداف سیاست مالی در نظر گرفته می شود.
در یک سخنرانی در انجمن آزاد بانک مرکزی آلبانی ، مالکوم نایت ، مدیر کل
بانک پرداختهاى بين المللى در مورد اهمیت
استقلال بانک مرکزی بحث کرد. در این سخنرانی، که در ماه دسامبر سال 2005 انجام شد ،
وی اشاره کرد که "... بانک های مرکزی برای دستیابی به اهدافی که برای آنها تعیین می
کنند ، نیاز به استقلال کافی دارند. بدون داشتن این استقلال ، این خطروجود دارد که
ملاحظات سیاسی و مالی در کوتاه مدت غالب شود. بنابراین ، تصمیمهای سیاسی بانک مرکزی
نیاز به محافظت از فشار مفرط سیاسی یا منافع فرقه ای دارد.
"[4]
در حالی که بیشتر کشورهای غربی دارای بانک های مرکزی نسبتا مستقل هستند، این فرآیند
به طور کامل خالی از سیاست نیست. در اغلب موارد ، دولت افراد را برای خدمت انتصاب
می کند و به طور کلی یک سیستم کنترل و توازن، برای اطمینان از سطح پاسخگویی وجود
دارد.
برای نمونه در مورد ایالات متحده، فرمانداران بانک مرکزی –به طور رسمی
بانک فدرال رزرو ، و یا به سادگی " FED " – 14ساله
منصوب می شوند. علاوه بر این ، رئیس بانک مرکزی، یک فرماندار را برای یک دوره 4 سال
به عنوان رئیس هیئت مدیره منصوب می کند، اما این انتصاب باید توسط سنا تایید گردد.
انتصاب این مدیران اغلب منجر به اتهامات مختلف نظیر استفاده از روابط و دخالتهای
سیاسی می شود، با این حال ، پس از انتصاب و تأیید ،
فرمانداران
فدرال رزرو
نمی توانند به خاطر خط مشی سیاسی که دارند حذف شوند. مدت زمان طول
دوره -- و این واقعیت که فرمانداران اگر با سیاست های دولت فعلی موافق نباشند نمی
توانند حذف شوند-- به دور نگاه داشتن فرمانداران از فشارهای روز به روز سیاسی کمک
می کند
.
[5]
چگونه بانک مرکزی سیاست پولی را اجرا می کند |
نرخ بهره کوتاه مدت
بانکهای مرکزی به طور معمول سرمایه عملیاتی را به بانک های تجاری کشور در جهت پوشش معاملات مورد انتظار ارائه می دهند. نرخ بهره بانک های تجاری روی نرخ بهره دراز مدت وام های اشخاص حقیقی و حقوقی تاثیر می گذارد.
بانک مرکزی با استفاده از رابطه بین نرخ کوتاه مدت و بلند مدت اقتصاد را مدیریت می کند -- اگر بانک مرکزی احساس کند که یک شوک برای تحریک اقتصاد لازم است ، می تواند نرخ بهره کوتاه مدت خود را کاهش دهد تا سرمایه ارزانتری را فراهم کند. اگر برای کاهش تورم یک سخت گیری اقتصادی لازم باشد آنکاه نرخ بهره را برای کاهش هزینه ها افزایش می دهند.
عرضه و تقاضای ارز
همچنین بانک مرکزی می تواند ذخیره ارزی را از طریق خرید و یا فروش مستقیم در بازار ارز جهانی ، که به عنوان عملیات بازار آزاد شناخته می شود ، تنظیم کند. اگر بانک مرکزی بخواهد ارزش ارز کشور را افزایش دهد ، بانک می تواند ارز خریداری و نگهداری کند و در نتیجه مقدار موجود در بازار فارکس را کاهش می دهد. هنگامی که عرضه از تقاضا کمتر میشود، نرخ ارز به طور کلی در مقابل ارزهای دیگر افزایش می یابد. برعکس ، اگر بانک مرکزی بخواهد نرخ تبادل ارز را کاهش دهد، می تواند ذخایر خود را در بازار به فروش برساند بنابراین عرضه موجود را افزایش می دهد.
راه های متداول برای بانک های مرکزی برای افزایش عرضه پول خود در بازار ارز عبارتند از:
خرید مستقیم ارز خارجی - بانک مرکزی ارز خارجی را به منظور فروش آن در زمانی که می خواهد عرضه ارز خود را کاهش دهد، خریداری می کند. ارز خارجی ضامن رایجی برای بانک های مرکزی می باشد چرا که آن را به راحتی می توان به ارز بومی تبدیل کرد.
عملیات معکوس یا "Repos " - قراردادهایی برای اعطای وام پولی موقت هستند و در بازار رپو معامله می شوند. رپو توافق بین خریدار و فروشنده با یک سررسید ثابت (معمولا 1 هفته یا 1 ماه) می باشد.
سواپ ارز خارجی (سواپ فارکس) - سواپ فارکس یک قرارداد برای خرید یا فروش مقدار مشخصی از پول، درنرخ و تاریخ توافق شده ، و به طور همزمان فروش یا خرید دوباره همان مقدار پول برای تاریخ بعدی ، دوباره با توافق بر روی نرخ آن می باشد .
ذخایر نقدی - برخی از بانک های مرکزی نیاز دارند تا بانک های تجاری ذخایر نقدی آنها را به صورت دستی یا سپرده توسط بانک مرکزی نگه داری کنند. با تنظیم این ذخایر نقدی حداقلی که بانک های تجاری موظف به حفظ آن هستند ، بانک مرکزی می تواند عرضه پول مورد نیاز برای عملیات روزانه را تحت تاثیر قرار دهد.
|
مراجع:
1- سیستم بانک مرکزی فدرال رزرو ؛ اهداف و کارکردها -- منتشر شده توسط
هیات مدیران سیستم بانک مرکزی فدرال رزرو
2-
مفاهیم اقتصادی -- وب سایت دولت کانادا
3-
وب سایت بانک
انگلستان
4- مالکوم نایت ، مدیر کل بانک پرداختهاى بين المللى ، انجمن آزاد
بانک مرکزی آلبانی ، اول دسامبر 2005.
5-
وب سایت
بانک فدرال رزرو نیویورک